Gaziantep Ticaret Odası (GTO) Yönetim Kurulu Başkanı Eyüp Bartık, karşılıksız çek nedeniyle yaşanan mağduriyetlerin önüne geçmek için işletmelerin yapılandırılmış çözümlere ihtiyaç duyduğunu belirtti.
Bartık, çek kullanımında yaşanan sıkıntılara ilişkin yaptığı açıklamada, 5941 Sayılı Çek Kanunu’ndaki cezai yaptırımların kaldırılmasından sonra karşılıksız çek sayısının arttığını söyledi.
Daha önce yürürlükte olan yasada bazı yaptırımların caydırıcı olduğunu ancak düzenlemeyle bu caydırıcılığın ortadan kalktığını ifade eden Bartık, şöyle devam etti:
“Karşılıksız çek artışı nedeniyle tahsilat oranı da düşüyor. Artan vadeler işletme sermayesi ihtiyacını doğuruyor. Uzayan vadeler ise Türkiye’de şirket sermayelerinin yetersizliğini gösteriyor. Burada da çözüm, ticari alacak sigortasıyla entegre çalışacak finansman seçeneklerinde yatıyor. Alacakları sigortalanmış firmaların ilgili alacaklarını ihtiyaçları çerçevesinde banka ve faktoring şirketleri nezdinde iskonto etmeleri hem sektörün sağlıklı büyümesine hem de ihtiyaçların en doğru yöntemle karşılanmasına olanak sağlıyor.”
İş hayatının düzeni ve ticaretin devamı için çek kullananların bazı tedbirlere başvurması gerektiğine dikkati çeken Bartık, ocak-kasım dönemindeki karşılıksız çek kullanımına vurgu yaparak, “Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi verilerine göre, 11 ayda 24.7 milyar lira değerinde 701 bin çek için karşılıksız işlem yapıldı. Karşılıksız çek adedi geçen yıla göre yüzde 19, tutarı da yüzde 42 arttı. Ümidimiz bu sıkıntıların önüne geçilmesi için kısa süre içinde düzenlemeye gidilmesidir. Bu süre içinde olası sıkıntıların önüne geçmek için de çeklerin sigortalanmasını tavsiye ediyoruz. Karşılıksız çek tedbirlerle azalır.”
GTO meslek komitelerinin de bu konu üzerinde çalışma başlattığını anlatan Bartık, karşılıksız çekin dürüst işadamını mağdur ettiğini vurguladı.
Şirketlerin çek kullanım mantığını da değiştirmesi gerektiğini ifade eden Bartık, çekin kredili ödeme aracısı olmadığını belirterek, Türkiye’de işletmelerin vadeleri uzatarak çek kullandığını, bunun da bazı sıkıntılara yol açtığını kaydetti.
Karşılıksız çek kullanımın önüne geçmek için bir takım önlemler alınabileceğini vurgulayan Bartık, “Çeklerin sigortalanması ya da kısa vadeli çek kullanımına özen gösterilmelidir. Çekini ödemeyenlere işyeri açma ruhsatı verilmemesi ve ticari faaliyetlerini kısıtlayıcı önlemler de alınabilir. Çeklere vade kısıtlaması getirilebilir, vade en fazla 6 ay olmalıdır. Alacaklar sigorta ettirilebilir. Türkiye’de bunu uygulayan Hermes, Coface gibi sigorta şirketleri mevcut” dedi.
Bartık, çekin iş hayatının vazgeçilmez bir unsuru olduğunu vurgulayarak, birçok işlemin çek aracılığıyla yapıldığını dile getirdi. İşadamlarının çoğu zaman ödemelerini çek alacaklarına göre yaptığını anlatan Bartık, “Bu çeklerin karşılıksız çıkması durumunda da sıkıntı yaşanıyor. Kısaca olan dürüst işadamına oluyor. Çek tüccarın itibarıdır, karşılıksız çek itibarını azaltır. İtibarın devamı için işadamının altına imza attığı çekin ödemesine dikkat etmesi gerekmektedir” ifadelerini kullandı.
Bartık, bütün bu tedbirlerin yanı sıra çek kanunun da bir an önce düzenlenmeye gidilmesi gerektiğini sözlerine ekledi.