Gaziantep Çölyak Derneği Başkanı Ökkeş Kala, Çölyak hastalığı ve tedavisine yönelik olarak önemli açıklamalarda bulundu. Yaşadıkları sorun ve sıkıntıları Hakimiyet Gazetesi’nden Merve Tanrıöver’e anlatan Kala, yaşanan sorunlara da dikkat çekti.
Sizi tanıyabilir miyiz?
Ben Ökkeş Kala. Gaziantep Çölyak Derneği başkanıyım.Çölyak hastalığı ile tanışmam iki buçuk yıl önce oğlumda çölyak hastalığı teşhisi konulması ile oldu.İlk defa duyduğum bu hastalığın araştırmalarımda glutensiz beslenme olduğunu öğrendim.Glutensiz gıda beslenmesi dışında da bir tedavisi de yok.Böylelikle bu hastalıkla tanışmış olduk.
Araştırmalarımız neticesinde Gaziantep de çölyakla ilgili eksiklikler olduğunu ve hasta sayınında tahminlerimizden çok daha fazla olduğunu gördük.İlimizde de bir STK’nın olması gerektiğini gördük.Çölyaklı ailelerle bir araya gelerek bizleri de temsil eden bir sivil kuruluşumuz temsilcimiz olsun istedik.Ve 2017’ de derneğimizin kuruluşumuzu gerçekleştirdik.
Çölyak hastalığı nedir?
Ülkemizde de de sık görülen az ve zor tanı alan, yaşam boyu süren bir sağlık sorunudur.Buğday, arpa, çavdar ve yulafın doğal yapısında bulunan ve bir çeşit protein olan gluten maddesine bağışıklık sisteminin tepki vermesi ve bunun sonucunda ince bağırsakların zarar görmesi ve emilim işlevini yerine getiremeyecek duruma gelmesidir. İnce bağırsakların iç yüzeyini kaplayan villus yapılarının kısmen veya tamamen yok olması nedeniyle gıdalardan almamız gereken vitamin, mineral gibi yapıtaşları emilemez ve kana karışamaz. Bunun sonucunda da beslenme bozukluğu ve çölyak belirtileri ortaya çıkar.
Gaziantep’te sık görülen bir hastalık mı?
Çölyak hastası sayımız Gaziantep’te yaklaşık 2000 tane.Bunlar resmi kayıtlı olanlar.Hastaların tamamına biranda ulaşamıyoruz.Sosyal medya ve basın aracılığı ile insanlara ulaşmaya çalışıyoruz.İmkanlarımız dahilinde sorunlarını çözmeye çalışıyoruz.
Gaziantep’te daha öncesinde Çölyak hastaları için sorunlar daha büyüktü. Tek başlarına mücadele veriyorlardı.Biz STK olarak göreve başladıktan sonra kolları sıvayarak hızla çalışmalara başladık.
Sorunları çözerken nelere dikkat ediyorsunuz?
Glutensiz gıdaların fiyatları çok yüksek.Daha öncesinde sadece bir tane ulusal markette glutensiz gıdalar satılıyorken, pek çok arkadaşımız da internet üzerinden dışarıdan sipariş edebiliyorlardı.Biz göreve başladıktan sonra ilimizdeki yerel market sahipleriyle görüştük.Halen 2 yerel marketimizde glutensiz gıdalar satılmaktadır.”Oli Center,Migros,Sembol ve Metro “marketler de glutensiz gıdalar bulmak mümkün.Ücretler ne yazık ki Avrupa’ya göre çok yüksek.
Maddi gücü olmayanlar için nasıl destek oluyorsunuz?
Maddi gücü olmayan üyelerimiz içinde, dönem dönem hayırsever dostlarımız sayesinde gıda yardımları yapıyoruz.Şehrimizin iki merkez ilçesi Şahinbey ve Şehitkamil belediyelerimiz gıda kolileri yardımlarında bulunuyorlar.Şahinbey belediyemiz,ilçesinde ikamet eden çölyak ailelerine her ay düzenli bir şekilde gıda kolisi yardımında bulunuyor.Şehitkamil belediyemizde kendi bölgesinde ikamet eden hastalara üç ayda bir yardım kolisi veriyor.Belediyelerimize ikametgahları ve raporlarıyla birlikte başvurarak bizim tespit ettiklerimizde yönlendirmelerimizle müracaat edebiliyorlar.
“GLUTENSİZ Bİ BAŞKA CAFE”
Büyükşehir Belediyemizde bu yıl “glutensiz bi başka cafe” açtı. Başkanımız Sayın Fatma Şahin’in talimatı doğrultusunda Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Engelliler Daire Başkanlığına bağlı olarak “Glutensiz Bir Başka Kafe” miz de hizmete açıldı.
Kafe, glutensiz gıda üretiminin yanı sıra dezavantajlı bireylerin meslek edinmesi ve istihdamına katkı sağlamaktadır.
Sosyal sorumluluk projesi kapsamında önemli bir çalışmaya daha imza atan Büyükşehir belediyemiz, glutensiz gıda temininde zorlanan Çölyak hastaları ve glutensiz beslenmeyi tercih eden bireylere yönelik Glutensiz Bir Başka Kafe’yi hayata geçirdi.
Belediye bünyesinde olarak Türkiye de açılmış olan tek kafe
Korumalı işyeri özelliğini taşıyan Glutensiz Bir Başka Kafe, iş gücü piyasasında normal şartlar altında çalışma imkanı kısıtlı olan zihinsel ve ruhsal engelli kişilere, istihdam ortamı oluşturulması amacıyla da önemli bir fonksiyon üstlendi. Aile Sosyal Politikalar Bakanlığından alınan Korumalı İşyeri Statü Belgesi ve İŞKUR Hibe Programı’yla desteklenen proje, zihinsel ve ruhsal engellinin oluşturduğu sosyal işletme modelinin en güzel örneklerinden biri olarak ta dikkat çekiyor.
Engelli bireylerin, mesleki eğitim ve rehabilitasyonla iş alanında edindikleri deneyimlerin kullanılması, sorumluluk duygusunun ve özgüvenlerinin gelişmesini amaçlayan proje çerçevesinde, Çölyak hastaları ve glutensiz beslenmeyi tercih eden kişiler için tamamen glutensiz ürünler üretiliyor.
Çevre illerden de rağbet görüyor mu?
Kafemiz bizleri de çevreden gelenleri de çok rahatlattı. Tamamen glutensiz bir ortamda gönül rahatlığıyla orada ailece oturabiliyoruz. İstediğimiz her şeyi gönül rahatlığıyla tüketebiliyoruz.Ücretler glutensiz ürünler olduğu için biraz yüksek ama Türkiye geneline bakacak olursak çok uygun.Bu kafenin en güzel bir yanı da aile bireylerinde çölyak rahatsızlığı olanların sosyal hayattan kopmalarını da engelliyor.Özellikle çocukları çölyak hastası olan aileler dışarıdaki sosyal hayatlarını bitirmiş durumdalar.Bizin kafemiz de Türkiye de tek olma özelliği taşıyor ve güneydoğuda illerimizde de hizmet verebiliyor.Sosyal belediyecilikte belediye bünyesinde olan tek kafe olma özelliği taşıyor.Diğer illerde bireysel olarak var ama onlarda tamamen glutensiz değil.Gittiğimiz diğer illerde meclis komisyonunda dahil biz bu güzel hizmeti dile getiriyoruz.Belediyemiz bu hizmetiyle diğer illerde de örnek olmaktadır.
Başka projeleriniz de var mı?
Gaziantep Çölyak Derneği ve İpekyolu Kalkınma Ajansının (İKA) iş birliği ile "Glutensiz Yaşam Aileleri" için uygulanan eğitim projesi kapsamında aşçılık eğitimi projesi de düzenledik ve bu projemiz birinci oldu.
Mutfak Sanatları Eğitim Merkezi'nde (MUSEM ) "Glutensiz şef" olarak tanınan Süleyman Engin önderliğinde 8 gün devam eden etkinlikte, çölyak hastaları kekten çorbaya sevdikleri yemeklerin püf noktalarını öğrendiler.
Kentteki çölyak ile ilgili eksiklikleri gidermek ve hastalara yardımcı olmak adına çeşitli etkinlikler düzenlemeye devam edeceğiz.
Çölyak hastalığını ne yazık ki günümüzde her yüz kişiden biri yaşıyor. Aslında çölyak tespit edilene kadar hastalık olmakla beraber, tespit edildikten sonra bir yaşam tarzınadönüşüyor. Türkiye Çölyak Dernekleri, Meclis Çölyak Hastalığı Araştırma Komisyonuna sundukları rapordan olumlu yanıt aldı. TBMM’de kurulan komisyon, hastaların rapor sürelerini uzattı, okullara glutensiz kantin düzenlemesi ve marketlere glutensiz gıda rafları düzenlemesi getirdi
SOSYAL YAŞAM BİZİMDE HAKKIMIZ
Önemli sorunlarımızın başında gelen, ailelerin dışarıda sosyal hayatlarını genişletmeleri için de önemli projeler hazırlıyoruz.Dışarıdaki yerel işletmelerde glutensiz eğitimi almış şeflerimizin de yardımlarıyla glutensizleştirmeye gitmeyi amaçlıyoruz.Şehir dışından gelen yada burada yaşayan ailelere bu hizmetinde verilmesi çok önemli.Yalnız riski tamamen ortadan kaldırmak içinde öncelikli eğitimlerini almaları gerekiyor.
Glutensiz beslenmeye dikkat edilmediğinde ne gibi riskler oluyor?
Glutensiz beslenmeye dikkat edilmediğinde,diyet bozulduğunda hastalık bağırsak kanserine çevirme riskiyle karşı karşıya kalınıyor.Ne yazık ki ülkemizde son dönemlerde bağırsak kanseri vakalarına sık rastlanır oldu.Birçok insan çölyak hastası olduğunu bilmeden yaşayarak kansere yakalanabiliyor.Teşhis çok önemli ve ne yazık ki hekimlerimiz bu konuda yetersiz kalabiliyorlar. Ömür boyu süregelen bir rahatsızlıktır.
Hastalık hangi yaşlarda görülüyor?
Çocukluk döneminde ek gıda başlama yaşı bir yaşından itibaren bu hastalık her yaşta görülebiliyor.Genetik yatkınlığı olanlarda ileriki yaşlarda da ortaya çıkabiliyor.Ülkemizde bu sayı ne yazık ki her geçen günde artıyor.Ana sebeplerden birisi de tahılların genetiğiyle oynanması.Özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesinde tahıl tüketimi yüksek olan bölgelerde bu hastalığın görülme sıklığı daha çok olmakta.
Dünya genelinde görülme sıklığı nasıl?
Dünya istatistiğinde her yüz kişiden birisinde çölyak hastalığı görülmekte. Suriyeli göçmenlerde de bizim tespit ettiğimiz 27 aile var.Onlara da elimizden geldiğince yardımcı olmaya çalışıyoruz.
Yerel işletmelerin ilgisi nasıl?
Yerel işletmeleri bu konuda desteklemek gerekiyor.Yerel üretim de arttıkça ürün fiyatları düşer.Sağlık bakanlığı oldukça cüzi miktarda raporlu olanlara yaş gurubuna göre ödenek veriyor ama yeterli olmuyor.Yaş aralığı yükseldikçe ücret daha da düşüyor.Çölyak araştırma komisyonunda bu sorunu gündeme getirdik.En az asgari ücreti seviye olarak ve yaş sınırının da kaldırılmasını talep ettik.Çölyak hastası ömür boyu glutensiz ürünler tüketmek zorunda ve asla da geçmeyen bir rahatsızlık.Dikkat edilmediğinde de çok ciddi sağlık sorunlarına çevirmekte.
GULUTENSİZ BESLENME SAĞLIKLI YAŞAMDIR
Aslına bakarsanız glutensiz beslenme sağlıklı yaşamdır.Avrupa da birçok insan glutensiz besleniyor ve tahıl ürünlerini tüketmiyor.Türkiye de de artık yavaş yavaş gündeme gelmeye başladı.Glutensiz ekmeği hepimiz yiyebiliriz.Çölyaklı olmayan her bireyde sağlıklı yaşam için glutensiz beslenebilir.Böylelikle pek çok sağlık sorununu da engellemiş olur.Gluten ,yaklaşık yetmiş hastalığı tetiklemekte. Otizmli bireylerde dahi glutensiz beslenme tavsiye edilmekte.
HABER// MERVE TANRIÖVER
