Deprem gerçeğinin tüm yönleriyle ele alındığı sempozyumda, yapı denetim sistemi, güçlendirme çalışmaları ve mühendislik hizmetleri gibi konular masaya yatırıldı.
"Şubat 2023 Depremlerinin Yeniden Gündeme Getirdikleri" başlıklı panelde, İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Yönetim Kurulu Başkanı Nusret Suna, ODTÜ İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Erdem Canbay, Prof. Dr. Haluk Sucuoğlu, Prof. Dr. H. Polat Gülkan, Prof. Dr. Kemal Önder Çetin ve Prof. Dr. Alper İlki önemli değerlendirmelerde bulundu. Panelin moderatörlüğünü ise İMO Gaziantep Şube Başkanı Burkay Güçyetmez üstlendi.
“Mühendislik Hizmeti Almayan Binalar Felaket Noktalarıdır”
Panelde konuşan İMO Başkanı Nusret Suna, mühendislik ilkelerine uygun olmayan yapıların ciddi risk taşıdığına dikkat çekerek, “Geçmişte yaşanan afetlerden ders çıkarılmadığı sürece can ve mal kayıplarını önlemek mümkün değil” dedi. Son 20 yılda altı kez imar affı çıkarıldığını hatırlatan Suna, “İmar aflarıyla mühendislik hizmeti almayan kaçak yapılar halkın kullanımına sunulmuştur. Bu binalar potansiyel felaket noktalarıdır” ifadelerini kullandı.
“Yetkin Mühendislik Yasası Çıkarılmalı”
ODTÜ İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Erdem Canbay ise yapı denetim sisteminin yetersiz kaldığını belirterek, yasaların hızla uygulanması gerektiğini vurguladı. Canbay, “Biz inşaat mühendisi yetiştiriyoruz ama deprem mühendisi yetiştirmiyoruz. Yeni mezun bir mühendis, hiçbir deneyimi olmadan büyük projelere imza atabiliyor. Bu nedenle yetkin mühendislik yasasının çıkarılmasını istiyoruz” dedi.
Binaların güçlendirilmesine de dikkat çeken Canbay, “Riskli binalar için güçlendirme önemli bir çözümdür. 20 milyon binanın yüzde 30’unun riskli olduğu düşünüldüğünde, bu binaların tamamını yıkıp yeniden yapmak mümkün değildir. Güçlendirme imkanı olan binalar haksız yere yıkılıyor” şeklinde konuştu.
“Denetim Sistemi Baştan Aşağı Değiştirilmeli”
Panelde konuşan Prof. Dr. Haluk Sucuoğlu ise yapı denetim sistemindeki eksiklikleri vurgulayarak, denetim süreçlerinin yeniden yapılandırılması gerektiğini söyledi. “Türkiye’de konut üretimi müteahhitlere bırakılmış durumda ve müteahhit olmak için neredeyse hiçbir şart aranmıyor. Yapı denetim yetkililerinin yetkinliğe sahip olması gerekiyor. Bu nedenle yetkin mühendislik yasasının çıkarılması şart” dedi.
“Şili Başardı, Biz de Başarabiliriz”
Deprem yönetmeliklerinin uygulanabilirliği hakkında konuşan Prof. Dr. H. Polat Gülkan ise, Şili örneğini vererek Türkiye’nin de benzer bir başarıya ulaşabileceğini belirtti. “Şili, 60 yıl önce bizim gibi büyük can ve mal kayıpları yaşıyordu. Ancak toplumsal bir mutabakata vararak, yapılacak binalarda asgari şartları belirlediler ve buna titizlikle uyuldu. Bugün 15-20 katlı binalar en şiddetli depremlerde bile ayakta kalıyor. Biz de kurallara uyarsak bunu başarabiliriz” dedi.
“Ruhsatsız Binalar Büyük Risk Taşıyor”
Prof. Dr. Kemal Önder Çetin de Türkiye’de ruhsatsız bina oranının çok yüksek olduğuna dikkat çekerek, “Trafikte ruhsatsız bir araç kullanmak yasakken, neden ruhsatsız binalarda yaşamaya devam ediyoruz?” diyerek bu çelişkiye dikkat çekti.
“Güçlendirme Göz Ardı Edilmemeli”
Son olarak söz alan Prof. Dr. Alper İlki, mevcut yapıların büyük bir kısmının deprem güvenliğinin yetersiz olduğunu ve güçlendirme çalışmalarının yeterince önemsenmediğini söyledi. “Deprem güvenliği düşük binaların önceliklendirilerek güçlendirilmesi gerekiyor. Güçlendirme, maliyet açısından da uygulanabilir bir çözüm olmasına rağmen yeterli bilinç oluşturulmadığı için göz ardı ediliyor” dedi.
Panelin sonunda, konuşmacılara katkılarından dolayı plaket takdim edildi.
