Gaziantep Büyükşehir Belediyesi bünyesinde bulunan Gazikültür A.Ş., “200 Yıl Sonra Mütercim Asım ve Türkiye’de Sözlük Çalışmaları Bilgi Şöleni”nde sunulan bildirileri barındıran “200 Yıl Sonra Mütercim Asım ve Türkiye’de Sözlük Çalışmaları” adlı kitabı yayımladı.
Gazikültür A.Ş, yeni kitabında Gazi şehirde doğup yetişen, Osmanlı kültür ve ilim dünyasına önemli izler bırakmış ve “Sözlükçülerin Babası” olarak anılan Mütercim Asım’ı konu aldı. Mütercim Asım’ın ve Türkiye’de yürütülen sözlük çalışmaları hakkında 2019 yılında Gaziantep Büyükşehir Belediyesi ve Türkiye Yazarlar Birliği (TYB) Gaziantep Şubesi iş birliğinde düzenlenen “200 Yıl Sonra Mütercim Asım ve Türkiye’de Sözlük Çalışmaları Bilgi Şöleni’nin de sunulan 19 rapor, Gazikültür A.Ş. tarafından yürütülen çalışmalar doğrultusunda kitaplaştırıldı.
288 sayfadan oluşan kitap, iki yıl süren ve Mütercim Asım’dan günümüze kadar devam eden sözlük yazarlığı, dilin önemi gibi meselelerin gündeme geldiği bilgi şöleninin bildirilerini içererek alanında başucu eseri özelliği taşıyor. Kitap, medeniyetin kökleşmesinde önemli yer tutan “dil” unsuru kapsamında Türk dili çalışmalarında Mütercim Asım’ın önemini vurgulamayı ve yeniden gündeme taşımayı amaçlıyor.
200 Yıl Sonra Mütercim Asım ve Türkiye’de Sözlük Çalışmaları kitabı, Gaziantep 25 Aralık Panorama Müzesi, Gaziantep Zeugma Müzesi ve Arkeoloji Müzesi mağazalarında, Türkiye çapında seçkin kitapçılarda, Gazikültür A.Ş.’nin internet sitesi magaza gaziantep.com ve kitap satışı yapan seçkin internet sitelerinde satışa sunuldu.
"Mütercim Asım Türk dilinin gelişmesine öncülük etmiştir"
Konu hakkında açıklamada bulunan Gazikültür A.Ş. Genel Müdürü Prof. Dr. Halil İbrahim Yakar, Gaziantep’in başarısının geçmişten aldığı güç ve birikimin büyük etkisi olduğunu aktararak, “Gazikültür A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Hakan Tanrıöver’in teklifleri doğrultusunda meydan getirilen çalışma bir başucu kitabı özelliği taşımakta. Medeniyetlerin, kültürel miraslarına verdikleri önem nispetiyle ayakta durur, gelişir ve ilerlerler. Kültürel miras nesillerin bıraktığı birikimlerden süzülerek oluşmuştur. Birikimin oluşmasında ise eser bırakmış öncü şahsiyetlerin önemli bir yeri vardır. İlim sahasında yaptıklarıyla aslında sonraki nesillere seslenen mümtaz şahsiyetler medeniyetlerin yapı taşıdırlar. Bu bağlamda Türk-İslam medeniyeti bağrından birçok mümtaz şahsiyet çıkarmıştır. Bu mümtaz şahsiyetlerden birisi de Mütercim Asım Efendi’dir. Mütercim Asım Efendi’nin Türkçeye olan hakimiyeti eserlerinde kuvvetli bir şekilde hissedilmektedir. Sözlük çalışmaları ile Türk diline büyük bir katkıda bulunmuş ve gelişmesine öncülük etmiştir. İlmi zenginliğinden ve ilim müesseseleri ile yetişmiş alimlerinin çokluğundan dolayı “Küçük Buhara” olarak adlandırılan Gaziantep’te Mütercim Asım eserleriyle kendisinden söz ettirmiş birisidir. Bu çalışma ile Mütercim Asım’ın anısı yaşatılırken, alanında yaptığı birçok eserin yeniden gündeme getirilerek değeri ve bilgisi bir kez daha gün yüzüne çıkarak değeri anlaşılacak” diye konuştu.
Mütercim Asım kimdir
Gaziantep’in köklü ailelerinden Cenani ailesine mensup olan Mütercim Asım Efendi, 1755 yılında dünyaya geldi. Asıl adı Ahmed Asım olan Mütercim Asım, eğitimini Antep’in canlı ilim ortamında alanında söz sahibi hocalardan aldı. Arapça ve Farsça’yı iyi derecede bilen Mütercim Asım, bu dillerdeki yetkinliğini şiir yazacak kadar ilerletti. Mütercim Asım’ın sözlük çalışmaları ile Türk dili çalışmalarına yaptığı öncülük yaparken aynı zamanda sözlüklerinde Antep Ağzı kelime ve kavramlarına da yer verdi. Kelimelere Türkçe karşılık bulmakta büyük titizlik gösterirken bu hususta sadece yazı diliyle yetinmeyip halk ağzından da yaralandı. Tarih, edebiyat, dil bilimi birçok eseri bulunan Mütercim Asım’ın Burhan-ı Katı ve Kamusu’l-Muhit tercümeleri mütercim olarak anılmasını sağladı. Bu eserleriyle “Sözlükçülerin Babası” unvanı ile nitelendirilen Mütercim Asım Efendi, 1819 tarihinde Üsküdar’daki evinde vefat etti ve Karacaahmet Mezarlığı’nda Harmanlık’taki kabristana defnedildi.
