TMMOB Jeoloji Odası Gaziantep İl Temsilcisi Mehmet Tevfik Uygur, Elazığ depreminin ardından kentte başta yerel yönetimler olmak üzere tüm yetkilileri deprem noktasında hazırlıklı olmaya davet etti. Uygur, “Gaziantep İlinin yaklaşık 40-45 km yakınından geçen DAFZ’ nun şehrimizi yakından ilgilendiren segmentleri Çelikhan-Gölbaşı, Gölbaşı-Türkoğlu ve Türkoğlu-Antakya faylarıdır. “İl merkezinin 40-45 km yakınımızda 7.0 ve üzeri büyüklükte deprem beklediğimiz bilmek büyük bir risk altında olduğumuzu göstermektedir. Yaklaşık 250 km uzaklıktaki Sivrice’ deki 6.8 büyüklüğünde meydana gelen depremi ne kadar şiddetli hissettiğimiz ortadadır” diye konuştu.
UYUYAN FAY HATLARI BULUNUYOR
“Depremin meydana geldiği Doğu Anadolu Fay Zonu (DAFZ), Bingöl-Karlıova’ dan başlayan ve 580 km boyunca Antakya’ ya doğru uzanan 4-25 km genişlikteki aktif bir deformasyon kuşağıdır. En az iki milyon yıldan bu yana hareket ettiği bilinen sol yanal atımlı fayın, bugüne kadar toplam 15 km’ lik yanal öteleme yapmış olduğu, yani fayın yıllık kayma hızının 7.9 mm/yıl olduğu bilinmektedir” diye konuşan Uygur sözlerini şu şekilde sürdürdü;
“ DAFZ’ nun her biri ayrı bir depremde kırılması beklenen belirgin bölümleri (segment) bulunmaktadır. Gaziantep İlinin yaklaşık 40-45 km yakınından geçen DAFZ’nun şehrimizi yakından ilgilendiren segmentleri Çelikhan-Gölbaşı, Gölbaşı-Türkoğlu ve Türkoğlu-Antakya faylarıdır. Gölbaşı Türkoğlu segmenti en son 1513 ve 1114 de deprem üretmiştir, 400 yılda bir kere büyük deprem üreten Gölbaşı-Türkoğlu segmenti 500 yıldır suskun olup günümüze kadar gerginliğini korumuştur. Sivrice depremi, bu segmentleri tetikleyip bölgemize yakın fayları harekete geçirebileceği muhtemeldir. İl merkezinin 40-45 km yakınımızda 7.0 ve üzeri büyüklükte deprem beklediğimiz bilmek büyük bir risk altında olduğumuzu göstermektedir. Yaklaşık 250 km uzaklıktaki Sivrice’ deki 6.8 büyüklüğünde meydana gelen depremi ne kadar şiddetli hissettiğimiz ortadadır.”
ZEMİN ETÜDLERİNE DİKKAT ÇEKTİ
Uygur sözlerini şu şekilde sürdürdü;
“41 vatandaşımızın yaşamını yitirdiği, 1607 kişinin yaralandığı, ciddi mal kayıplarına neden olan depremden sonra, Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan yıkılan ve hasar gören binaların, yıkılarak ivedilikle Zemin Etütlerinin yapılıp yeni binaların yapılacağının açıklamasında bulunmuştur. Cumhurbaşkanımızın Zemin Etütlerine bu kadar önem verirken Gaziantep il sınırları içerisinde yapı ruhsatı veren belediyeler, gerekli kontrol ve incelemeleri yapmakta sorumlu olan yapı denetim firmaları yapılan Zemin Etüt raporlarını prosedür tamamlayan evrak muamelesi yapmaktadırlar. Halbuki Zemin Etüt raporları yapının yük taşıyıcı elemanlarının temelini oluşturmaktadır. Bir yapının iskeletini oluşturan, statik hesapları Zemin Etüt raporlarından alınan verilerle hesaplanmaktadır. Zemin Etüt raporunda yapılacak küçük bir yanlış tüm binayı etkileyecektir. Zemin Etüt raporlarının en önemli kısmı ise arazi çalışmalarıdır. Arazi çalışmaları maalesef yapı ruhsatı veren belediyeler tarafından kontrol edilmemekte olup, arazi çalışması yapılmadan (yapılmış gibi gösterilip) Zemin Etüt raporları hazırlanılmaktadır. Önceki yıllarda Zemin Etüt raporları odamız bünyesinde kurulan Jeolojik-Jeoteknik birim tarafından kontrol ediliyordu. Arazi çalışmaları bu birimin kontrolünde yapılıyordu. Oda onay mekanizması devre dışı kalınca Zemin Etüt Raporları kontrolsüz bir şekilde yapıldı.”
7 VE ÜZERİ DEPREM BEKLENTİSİ VAR
“İl merkezinin 40-45 km yakınında 7 ve üzeri büyüklükte deprem beklendiği aşikardır. Böyle önemli bir konuda belediyelerin kontrol mekanizması yaratmaması, ilgisiz ve vurdumduymaz davranması izaha muhtaçtır. Yapı denetim firmaları sadece bina inşasının denetimi ve evrak kontrolü ile sınırlı kalmamalıdır” diye konuşan Uygur sözlerine daha sonra şu şekilde devam etti;
“Zeminin Jeolojik Jeoteknik özelliklerini ortaya koyacak binanın statik projesine veri sağlayan Zemin ve temel etütlerinde yapı denetim sisteminin arazide kontrolü ve denetimi ile olacaktır, bu denetimde ilgili jeoloji mühendisleri ile yapılması gerekmektedir. Başta yerel yönetimlerde olmak üzere; İmar planına esas Jeolojik-Jeoteknik etüt raporları, statik projelere esas zemin etütleri ve afet risk alanlarını kapsayan, diğer şehirlerdeki büyükşehir belediyeleri gibi yerbilimsel etüt daire başkanlıkları kurulmalı ve yer bilimciler çalıştırılmalıdır. Ne yapı denetim firmalarında ne de belediyelerimizde Jeoloji mühendisleri istihdam edilmemekte olup belediyelerimizde çalışan Jeoloji Mühendisleri ise meslek dışı alanlarda görevlendirilmiştir. Arazide kontrol edilmeyen, arazi çalışması yapılmayan her Zemin Etüt raporu belediyeler, yapı denetimler, müellifler ve yapı için büyük risktir. Gaziantep Jeoloji Mühendisleri İl Temsilciliği olarak, Gaziantep Büyükşehir ve İlçe Belediyelerinde Jeolojik-Jeoteknik Daire Başkanlığının kurulması, bu başkanlığın bünyesinde Jeoloji Mühendisi çalıştırılması ve yapılan Zemin Etüt Raporlarının arazide denetlenmesi sağlanmalı.”
