El emeği göz nuru yemenileri engelli haline rağmen büyük bir özveriyle yarınlara taşıyan Mehmet Başderici, yemeniye olan ilginin son yıllarda artmasına rağmen yemenici ustasının yok denecek kadar az olduğuna dikkat çekti. Kentin geçmişine dair bugüne kadar birçok eser niteliğindeki ürünün elinden geçtiğini anlatan Başderici, zor şartlarda üretimin sürdürüldüğünü anlattı.
“YEMENİ USTASI YOK DENECEK KADAR AZ”
Gaziantep’te atölyesinin dışında Bakırcılar Çarşısında yer alan küçük bir dükkanda çalışmalarını sürdüren Mehmet Başderici sektöründe tanında ve saygı duyulan ustalardan birisi. Engelli olmasına rağmen birbirinden güzel ürünleri yerli ve yabancı turistlerin beğenisine sunan Başderici, “Yemeni, ilk defa Yemen’de Yemen-i Ekber isminde biri tarafından yapılan ve sonra ismiyle anılan bir ayakkabı çeşidi. Osmanlı döneminde Yemen üzerinden Güneydoğu Anadolu’ya ulaşan yemeniler, zamanla yörenin geleneksel kıyafetlerinden biri haline gelmiş. Yemeni ustaları da zamanla artmış. Ancak günümüzde yemeni ustası bulmak oldukça güç. Ayakkabı üretiminin artması ve ucuzlaması, yemenilere olan ilgiyi azaltmış. Bu nedenle günümüzde, Gaziantep ve Kilis’te yemeni dikmeye devam eden iki usta kaldığı biliniyor. Ama bizler geride kalan birkaç usta olarak yemeni sanatının gelecek dönemlere aktarılabilmesi yoğun bir çaba içerisindeyiz” dedi.
YEMENİ TÜRÜ ÇANTALAR YOĞUN İLGİ GÖRÜYOR
Gaziantep’te, kimyasal madde kullanılmadan deri kumaşı ile üretilen ‘yemeni modelli çantalar’ yoğun ilgi görüyor. Yemeni modelli çanta üretimini uzun süredir yapan Mehmet Başderici, yerli ve yabancı turistlerin büyük ilgisini gördüğünü anlattı. Yemenicilik mesleğinin anavatanı olarak bilinen Gaziantep’te yapılan yemeni modelli çantalar, üretiminde kimyasal madde kullanılmamasından dolayı yerli ve yabancı turistlerin en çok tercih ettiği ürünler arasında yer alıyor. İplik kullanılmadan hazırlanan yemeni modelli çantalar, içerisinde kimyasal madde olmadığı için elbiselerde meydana gelecek boya lekelerini önlüyor. 45 yıldan bu yana yemenicilik mesleği yaptığını belirten Mehmet Başderici, “Daha önce sadece yemeni modelli ayakkabılar yapıyorduk. Şimdi yemeni modelli çanta da yapmaya başladık. Vatandaşlar yemenili çantalara rağbet gösteriyor. Çantalarımız tamamen deridir. Çantanın hiçbir yerinde ip kullanmıyoruz. Çantayı yaparken kimyasal maddeye de yer vermiyoruz. Yemeni ayakkabılarında kullandığımız deri ile yapıyoruz” dedi. Yemeni çantalara olan ilginin gün geçtikçe arttığını ifade eden Başderici, “Diğer çantalarda kimyasal madde çok kullanılıyor. Ama bizim yaptığımız çantalar garantilidir. Çantalarda kimyasal madde kullanmadığımız için boyası akmıyor. Ürünlerimiz tamamen doğaldır. Yemeni ayakkabısı almaya gelen vatandaşlar yemeni modelli çantayı da görünce şaşırıyorlar. Çantanın fiyatları boyutlarına göre değişiyor. Büyük, küçük ve orta boy çantalarımız var. Ortalama fiyat olarak çantalar 40 lira ile 90 lira arasında değişiyor. Toptan verilen yerlerde ise 200 liraya kadar çanta oluyor” dedi.
GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE YEMENİCİLİK
Yemenici ustası Mehmet Başderici, “Dünya’nın önde gelen filmlerine, oyuncularına 600 Yıllık geleneğimizle yemeni üretiyoruz. Tarih kadar eski bir ayakkabı olan yemeni, unutulmaya yüz tutuyor. Oysaki Yemenicilik sanatı Gaziantep’te Babadan oğla geçen çok eski bir ata sanatı. İslam Kültürünün bir parçası olan yemeni altı yüz yıldır bu bölgede varlığını sürdürüyor. bir zamanlar her yöreye göre değişik modelleri ve isimleri olan yemeni, çevre illerde Kilis, Kahramanmaraş, Elazığ’da yapılırmış. Anadolu’daki üretimi eskilere dayanan yemeni geleneği, Yemen’den Halep’e oradan da bize ulaşmış. Rivayete göre adı, yemeniyi ilk yapan usta Yemen Ekber’den geliyor” şeklinde konuştu.
