Son bir yıllık süreçte kripto paranın dünya genelinde yaygınlaşmasının ardından Merkez Bankaları da dijital para birimlerine olan ilgilerini artırmaya başladılar. Türkiye’de de Merkez Bankası daha önceki yazımızda da belirttiğimiz gibi bu konuda ortak bir platform oluşturma kararı aldı. Merkez Bankası dijital parası (CBDC) aslında temelde bir elektronik para anlamına geliyor. Peki bu paranın kredi kartı kullanımımız ile karşılaştırıldığında ne gibi farkları var?
Kredi kartı uygulamasında müşterilerin kendi mevduat hesaplarından yükümlülüklerini karşıladıkları bir durum söz konusu. Herhangi bir ekonomik kriz anında Merkez Bankası bünyesinde bulunan bu hesaplar olduğu için daha az riskli. Çünkü bugüne kadar Merkez Bankası’nın bireysel yatırımcıya yönelik bir uygulaması olmadığı biliniyor.
Dünya genelindeki uygulamanın farklılıklar göstereceğini tahmin ediyoruz. Zira bu konuda Çin Merkez Bankası Dijital yuan’ın blokzincir teknolojisine dayalı olmayacağını açıklarken; İsveç’te e-kron adı ile açıklanan dijital paranın bu teknolojiye dayandığı görünüyor. Avrupa Merkez Bankası dijital Euro’yu gelecek beş yıl içinde çıkarma planı olduğunu ifade ederken; İngiltere Merkez Bankası britcoin adı altında kendi dijital parasını basacağını ifade ediyor. Amerika Merkez Bankası FED ise dijital dolar konusunda acele etmeyeceğini açıkladı. Sonuçta dijital paralarla ilgili uluslararası finansal piyasalarda bir çeşitlilik olacağı görülüyor. Merkez bankaları dijital paraya olan ilgilerini son dönemde neden artırdılar ya da artırmak zorunda kaldılar?
Bu sorunun cevabı, blokzincir teknolojisinde ortak bir sicil defterine kaydedilmiş bir ağ üzerinden yürüyen piyasaya talebin artmasıyla birlikte başladığını görüyoruz. Merkez Bankaları açısından bakıldığında para arzı ve finansal sistem üzerindeki kontrollerini kaybetme riski bunun sebeplerinden biri olabilir. Günümüzde fiziksel para kullanımı giderek yerini kredi kartlarına bıraktığı için yeni bir alternatif para olarak dijital paranın kullanılması Merkez Bankalarının para politikası uygulamalarında bir destekleyici ödeme aracı olabilir mi? bu sorunun cevabını hep birlikte göreceğiz.