Son günlerde hayalet okullar denilen bir söylem ortaya çıktı. Peki nedir bu hayalet okul? Türkiye’de 20 milyona yakın okuyan öğrenci bulunmakta buna mezun olup herhangi bir üniversiteye yerleşemeyen öğrencileri de katarsak bu sayı 25 milyona kadar çıkıyor. Bazı kurumlar özellikle liselerde okuyan bu öğrencileri birer para kapısı olarak görmekteler maalesef. Özel okulların devlet tarafından teşvik edilmesi ve sınav merkezli eğitim anlayışı maalesef hayalet okulların doğmasına neden oldu. İşini doğru yapanları tenzih ederek söylüyorum ama bazı özel öğretim kurumları anlaşmalı özel okullara öğrenci kaydettirerek onları yüksek notla mezun ediyorlar. Öğrenciden aldıkları ücretin bir kısmını özel diploma verme yetkisi olan özel okula veriyorlar. Bazı butik okullar ise bunu tamamen ticarete çevirmişler ne yazık ki. Butik bir özel okulda çalışan bir öğretmenin bana anlattığına göre sınıf 24 kişi görünmesine rağmen derse gelen öğrenci sayısı 3 çünkü diğer öğrenciler sadece diploma almak için okula kaydolmuşlar. Yani isimleri var ama kendileri yok. Bu öğrencilerin yazılı notları haliyle öğretmenler tarafından doldurularak sisteme 100 olarak giriliyor.
Eğitimin bu deneli ticarileştirilmesi içler acısı gerçekten de. Peki biz bu noktaya nasıl geldik, bu çarpık sistem nasıl düzelecek? Serbest piyasa ekonomisinde ve bu sınav sisteminde özel eğitim kurslarının açılması anlaşılabilir. Ama özel okulların bu denli çoğalması ve özel okullarda not şişirme devamsızlıkları görmezden gelme gibi mevzuata aykırı uygulamalar eğitimde fırsat eşitliğine ne kadar katkı sağlıyor meçhul. Durumu şu şekilde özetleyebiliriz aslında; Özel okuldaki bir öğrenci şişirilmiş notlarla orta öğretim puanı yüksek olarak sınava giriyor. Diyelim ki resmi okulda okuyan bir öğrenci ile özel okulda okuyan bir öğrenci sınavda aynı neti yaptılar. Orta öğretim başarı puanı muhtemelen özel okul öğrencisinin daha fazla olacaktır. Bu durum özel okullarda okuyan öğrencileri resmî okullarda okuyan öğrencilerden daha avantajlı duruma getirecektir. Bazı resmi okulda okuyan öğrencilerde sırf orta öğretim puanı için hayalet okullara kayıtlarını yaptırmaktadırlar. Bu durum şehir ayrımı yapmadan tüm ülkede geçerli. Bazı etüt merkezleri bunu çok yaygın şekilde yapıyor. İşin garip tarafı Millî Eğitim Bakanlığı tarafından da bu durum destekleniyor ya da göz yumuluyor. Belki de bu durum bakanlığında işine geliyor. Sadece bu kadar da değil. 11’inci sınıftan başlayarak açık liseye yönlendiriliyor öğrenciler. İdareler böyle yaparak okuldaki öğrenci sayısını azaltmaya çalışıyor. Tamamen sınav odaklı yaklaşımın ürünü. Halbuki okul sadece ders verilen bir yer değil. Aynı zamanda öğrenciler için bir sosyalleşme alanı da. Böyle yaparak öğrencinin elinden bu imkanını alıyorlar. Kamusal eğitimden uzaklaşılıyor. Bu tablo da bunun özeti.
Özel öğretim kursları hariç Ülke genelinde 4 bine yakın özel lisede yaklaşık 550 bin öğrenci eğitim almakta. Son zamanlarda özellikle dershane yasası sonrasında özel liselerin sayısında olağanüstü bir artış gerçekleşti. Bu durumda özel okulların devlet tarafından desteklenmesinin de etkisi büyük tabi. Her köşe başında bir okul her reklam panosunda bir okul reklamı görür olduk. Hatırlarsanız dershanelerin kapatılması ile doğru düzgün bahçesi olmayan okul olmaya hiç uygun olmayan yerlerde temel liseler ortaya çıkmıştı. Temel liselerin de kapatılması ile apartman dairelerinde liseler ortaya çıktı. Yasal olarak dershane ve etüt merkezi açmak yasak. Ancak özel öğretim kursları ve gelişim kursları adı altında açılan kurumlarda LGS ve YKS hazırlık kursları yapılıyor. Yani değişen bir şey olmadı Dershanenin adı Özel öğretim kursu oldu. Özellikle kampüsü, bahçesi olmayan liselerin neredeyse tamamı sadece sınava hazırlık eğitimi veriyor. MEB in öğretim programları bu kurumlarda dikkate alınmıyor. Bu kurumlarda çalışan öğretmenlere baskı yapılarak çocukların not ortalamaları 90 ve üzerine çıkarılıyor. Yazılı sınavlarda çocuklara cevap anahtarı veriliyor. Artık bu işin iyice tadı kaçtı. Denetim yetersiz, işler çoğunlukla ahbap çavuş ilişkisiyle yürür hale geldi. Bu tarz okullar adeta bir ticarethaneye dönüşmüş durumda artık bu işe dur demenin zamanı geldi. Bu kurumlar ülkenin geleceğine dinamit koyuyorlar. Umarım bu işin önüne geçecek yasal düzenlemeler yapılır ve bu tarz hayalet okullar en ağır şekilde cezalandırılır.