1.Tasfiye Kelime Anlamı Nedir ?
TDK tasfiye kelimesini, ‘Arıtma, ayıklama ve temizleme’ olarak açıklamaktadır. Aynı zamanda batmış olan bir şirketin ortakları için, ortada kalan mal ve paranın paylaşılması üzerinden de ele alınmaktadır.
2.Tasfiyenin Başlangıcı ve Tasfiye Dönemi
KVK’nun 17. Maddesine göre her ne sebeple olursa olsun, tasfiye haline giren kurumların vergilendirilmesinde hesap dönemi yerine tasfiye dönemi geçerli olacaktır. Tasfiye, kurumun tasfiyeye girmesine ilişkin genel kurul kararının tescil edildiği tarihte başlar ve tasfiye kararının tescil edildiği tarihte sona erer. Başlangıç tarihinden aynı takvim yılı sonuna kadar olan dönem ile bu dönemden sonraki her takvim yılı ve tasfiyenin sona erdiği dönem için ilgili takvim yılı başından tasfiyenin bitiş tarihine kadar olan dönem bağımsız bir tasfiye dönemi sayılır. Tasfiyenin aynı takvim yılı içinde sona ermesi halinde tasfiye dönemi, kurumun tasfiye haline girdiği tarihte başlayacak ve tasfiyenin bittiği tarihe kadar devam edecektir.
Örneğin, tasfiyeye girişe ilişkin tescil tarihi 11.04.2023, tasfiye bitişine ilişkin kararın tescil tarihi ise 15.04.2023 tarihi olsun. Bu durumda 11.04.2023-31.12.2023 Dönemi I.Tasfiye Dönemi, 01.01.2024-31.12.2024 Dönemi ise II.Tasfiye Dönemi olur.
Tasfiyenin aynı takvim yılı içinde sona ermesi halinde tasfiye dönemi, kurumun tasfiye haline girdiği tarihte başlayacak ve tasfiyenin bittiği tarihe kadar devam edecektir.
3. Tasfiyenin Zararla Kapanması Halinde Düzeltme
Tasfiyenin zararla kapanması halinde tasfiye sonucu, önceki tasfiye dönemlerine doğru düzeltilir ve önceki dönemlerde fazla ödenen vergiler mükellefe iade edilir. Nihai tasfiye sonucunda matrah beyan edilmesi halinde önceki tasfiye dönemlerinin düzeltilmesi söz konusu olmaz. Esasında düzeltmeye gerekte kalmaz. Şöyle ki; son tasfiye döneminde matrah çıkması (geçmiş yıl zararları da dahil tüm indirimlerin kullanıldığı varsayımıyla) zaten iade edilecek verginin olmadığı anlamında gelmektedir. Düzeltme işlemi mükellefin tasfiye sürecinde ödediği ve tasfiye sonunda iade alması gereken durumlar içindir.
Örneğin XYZ AŞ 04.05.2020 tarihinde genel kurulda şirketin tasfiyeye girmesine karar vermiş ve bu karar aynı gün tescil edilmiştir. Tasfiye 28.03.2023 tarihinde tamamlanmıştır. Şirketin tasfiye dönemi kar ve zararı aşağıdaki gibidir.
- Tasfiye dönemi 04.05.2020-31.12.2020 : 100.000-TL kar
- Tasfiye Dönemi 01.01.2021-31.12.2021 : 150.000-TL kar
- Tasfiye dönemi 01.01.2022-31.12.2022: 25.000-TL kar
- Tasfiye dönemi 01.01.2023- 28.03.2023 : 75.000-TL zarar
(İşlem Kolaylığı Açısından Tüm Yıllarda Kurumlar Vergisi Oranı % 20 Kabul Edilmiştir.)
İlk üç dönem ( 100.000+150.000+25.000) : 275.000*0,2 =55.000-TL kurumlar vergisi ödenmiştir.
Kesin sonuca göre 275.000-75.000 : 200.000*0,2=40.000-TL kurumlar vergisi ödemesi gerekmektedir.
Bu durumda 55.000-40.000 TL: 15.000-TL mükellef kuruma kurumlar vergisi iade edilmesi gerekmektedir.
4. Tasfiyeden Vazgeçilmesi
Kurumun yetkili organları şirketin tasfiyesinden vaz geçilmesi kararı verebilir. Bu durumda kurum hakkında tasfiye hükümleri uygulanmaz. Tasfiyeden vazgeçme kararı, bu kararın alındığı tasfiye döneminin başından itibaren geçerli olacak, tasfiyeden vazgeçme kararının alındığı tarihe kadar verilen tasfiye dönemi beyannameleri, normal faaliyet beyannamelerinin yerine geçecektir.
Tasfiyesinden vazgeçilen kurumun geçici vergiyle ilgili yükümlülükleri de tasfiyeden vazgeçilmesine ilişkin kararın alındığı tarihi kapsayan geçici vergilendirme dönemi başından itibaren başlayacaktır.
5-Tasfiyede Zamanaşımı
VUK’un 114. Maddesine göre genel zamanaşımı, vergi alacağının doğduğu takvim yılını takip eden yılın başından başlayarak beş yıldır. Vergi Usul Kanununda tasfiye için ayrıca bir zamanaşımı öngörülmemiştir. Ancak aynı maddenin ikinci fıkrasında “Şarta bağlı istisna veya muafiyet uygulamaları sonucu kısmen veya tamamen alınmayan vergilere ilişkin zamanaşımı süresi, istisna veya muafiyet şartlarının ihlâl edildiği tarihi takip eden takvim yılı başından itibaren başlayacağı” hüküm altına alınmıştır.
KVK 17/1-ç maddesinde “bir yıldan fazla süren tasfiyelerde tarh zamanaşımı, tasfiyenin sona erdiği dönemi izleyen yıldan itibaren başlar” ifadesi yer almaktadır. Kanaatimce bu hüküm sadece KVK açısından tarh edilmesi gereken vergiler içindir. Kanunun bu maddesi ile tasfiye öncesi dönemlerin zamanaşımı süresinin uzamaması gerekir.
Yukardaki örnekte tasfiye 2023 yılında sona ermiş olup izleyen yıldan itibaren 2024 tarihinden itibaren 5 yıldır 31.12.2028 tarihine kadar 04.05.2020- 28.03.2023 tarihlerini kapsayan tasfiye dönemleri için tarhiyat yapılabilir.
05.09.2024
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)