Türkiye’nin Jeopolitik Konumunun Etkileri

Fatih Gözüaçık
Fatih Gözüaçık
Türkiye’nin Jeopolitik Konumunun Etkileri
06-04-2021

Hiç düşündünüz mü Ülkemizin üzerinde bulunduğu Anadolu yarımadasına neden medeniyetlerin beşiği Anadolu denmiştir? Elverişli coğrafi konumu, Ilıman ikim koşulları verimli topraklara sahip olması, su kaynaklarının varlığı gibi nedenlerden dolayı Anadolu yarımadası tarih öncesi çağlardan itibaren birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Hititler, Urartular, Romalılar, Selçuklular, Osmanlılar bunlardan sadece birkaç tanesi. Şimdi Türkiye’nin jeopolitik konumunun ülkemizin siyasetine etkisi ve konumumuzun bize sağladığı avantajlara bir bakalım ne dersiniz?

Türkiye petrol zengini Orta Doğu ,ve Hazar havzası ülkeleri ile gelişmiş Avrupa birliği ülkeleri arasında yer alır doğunun enerji kaynakları batıya Türkiye üzerinden uzanır. Bu durum Türkiye’nin jeopolitik öneminin ne kadar önemli olduğunun göstergesidir.

Türkiye sahip olduğu boğazlar nedeniyle Karadeniz’den sıcak denizlere açılan gemilerin çıkış noktasını oluşturur. Bu açıdan boğazlar tarihsel süreçte her zaman Türkiye için önemli olmuştur. Mesela dünyanın en zengin doğalgaz rezervlerine sahip olan Rusya’nın bu kaynakları yabancı ülkelere en kısa deniz yolu ile çıkarmak için boğazları geçmek zorundadır. Kıbrıs adası Anadolu’nun güneyinde bulunan Akdeniz’in üçüncü büyük adasıdır. Coğrafi konumundan dolayı tarih boyunca siyasi önem arz eden Kıbrıs; Anadolu, Mezopotamya ve Ege uygarlıklarının ticaret sahası içinde yer almıştır.300 yıldan fazla Osmanlı Devleti hâkimiyetinde kalan ada toprakları üzerinde günümüzde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi yer alır. Fakat ne acıdır ki Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ni ye’den başka tanıyan yoktur. Kıbrıs’ın Avrupa, Asya ve Afrika kıtalarının arasında bulunması adanın jeopolitik ve stratejik olarak ne kadar önemli olduğunun göstergesidir. Bu özelliğinden dolayı tarih boyunca ada üzerinde istila ve mücadeleler sürekli devam etmiştir. Bu sorunlar günümüzde de sürmektedir. Kıbrıs Adası, Türkiye’nin millî güvenliği için büyük bir önem arz eder. Ada, adeta yüzen bir hava üssü konumundaki ada askerî müdahale gerektirecek durumlarda hava üssü olarak destek sağlayacak stratejik bir konumdadır. Kıbrıs, Anadolu’nun güney kıyılarındaki İskenderun ve Mersin limanlarının güvenliği ile Akdeniz ve Orta Doğu’daki ticari faaliyetlerin sürdürülebilirliği için de kilit bir konumda bulunur.

Türkiye petrol zengini Orta Doğu ,ve Hazar havzası ülkeleri ile gelişmiş Avrupa birliği ülkeleri arasında yer alır doğunun enerji kaynakları batıya Türkiye üzerinden uzanır. Bu durum Türkiye’nin jeopolitik öneminin ne kadar önemli olduğunun göstergesidir.

Türkiye, dünya haritasına bakıldığında eski kıtalar olarak tabir edilen; Asya, Avrupa ve Afrika’nın birbirine en fazla yaklaştığı noktada yer alır. Bu özelliği ile sadece fiziki olarak değil beşerî olarak da önemli bir konuma sahiptir. Bu durum, eski kıtalarda yer alan kültürlere komşu olmasının yanı sıra bu kültürler ve ülkeler arasında köprü olmasını da sağlamıştır. Bölgesel ölçekte ise Orta Doğu ülkeleri olan Suriye, Irak, İran; Kafkas ülkeleri olan Gürcistan, Azerbaycan ve Ermenistan; Balkan ülkeleri olan Bulgaristan, Yunanistan ile de komşudur. Kültürel fonksiyonun yanında sahip olduğu konumdan dolayı yakın coğrafyamızdaki ülkeler arasında Türkiye’nin yer almadığı ekonomik, siyasi ve askerî bir antlaşma düşünülemez. Türkiye olmadan bu bölgede istikrar sağlanamaz, Bu bölgede Türkiye’yi dışarda bırakan projeler sürdürülemez. Bu sebeplerden dolayı coğrafyamızı iyi tanıyıp sahip olduğumuz jeopolitik konumun avantaj ve dezavantajlarını bilmeliyiz.

Tarihi çağlarda Anadolu yarımadası batı ile doğu arasında yapılan ticaret yollarının ortasında adeta bir köprü görevi yapmıştır. Geçmişte tarihi İpek ve Baharat yolu gibi ticaret yollarının Osmanlı’nın elinde olması Anadolu’nun jeopolitik öneminin iyice artmasına neden olmuştur.1517 yılında Yavuz Sultan Selim’in Mısır seferi sonucu halifeliğin Osmanlıya geçmesi ile Anadolu yarımadası İslam dünyası için önemli bir merkez haline gelmiştir. Türkiye’nin jeopolitik önemimin farkında olana batılı ülkeler Türkiye üzerindeki emellerini gerçekleştirmek için istilaya niyetlenseler de her seferinde Çanakkale’de Anadolu’da kahraman Türk askeri ve halkı karşısında yenilgiye uğramışlardır. Batılı devletlerin Türkiye üzerindeki emelleri günümüzde de gizliden veya aleni olarak devam etmektedir. Ülkemizin bulunduğu konuma bakar mısınız? Adeta bir ateş çemberinin ortasındayız, güneyimizde doğu da batıda her yanımızda çözüm bekleyen sorunlar, iç karışıklıklar, terörizm…İbni Haldun’un dediği gibi coğrafya kaderdir. Bizimde kaderimiz bu ateş çemberi coğrafyada bulunmamızdır. Bu durum ülkemizin askeri siyasi ekonomik yönden her zaman güçlü olmasını zorunlu kılmaktadır. Son zamanlarda askeri alanda dışa bağımlılığın azalması insansız hava araçları, helikopterler, seyir füzelerinin ve birçok askeri ekipmanın yerli ve milli imkanlarla üretilmesi bu durumların sonucudur.

ÖNCEKİ YAZILARI
SİZİN DÜŞÜNCELERİNİZ?