Zamanaşımı Nedir? Zamanaşımı İçin Mükelleflerin Müracaatı Şart Mı? Vergi İncelemesinde İdarenin Zamanaşımını Durdurması için Bazı Mükellefleri Takdir Komisyonuna Sevk Etmesi Hukuka Uygun mudur ?
Vergi Usul Kanunun 113. Maddesinde Zamanaşımı tanımlanmıştır. Zamanaşımı: süre geçmesi suretiyle vergi alacağının kalkmasıdır.
Yine mezkur maddenin devamında : Zamanaşımı, mükellefin bu hususta bir müracaatı olup olmadığına bakılmaksızın hüküm ifade eder. Yani Mükelleflerin zamanşımına uğramış vergiler için dilekçe vermesine gerek olmayıp kendiliğinden hüküm ifade etmektedir.
Vergi alacağının doğduğu takvim yılını takip eden yılın başından başlıyarak beş yıl içinde tarh ve mükellefe tebliğ edilmiyen vergiler zamanaşımına uğrar.
Örnek 1: 2019 dönemi vergi alacağı 31.12.2024 tarihine kadar mükelleflere tarh ve tebliğ edilmezse zamanaşımına uğrar.
Takdir Komisyonu Nedir ? Takdire Sevk Edilmek Ne Anlama Gelir ?
Takdir Komisyonu; illerde defterdarın, ilçelerde malmüdürünün (müstakil vergi dairesi olan ilçelerde ilgili vergi dairesi müdürünün) veya bunların tevkil edecekleri memurların başkanlığı altında ilgili vergi dairesinin yetkili iki memuru ile seçilmiş iki üyeden kurulur.
Komisyonun Bazı Görevleri:
Yetkili makamlar tarafından istenilen matrah ve servet takdirlerini yapmak;
Vergi kanunlarında yazılı fiyat, ücret veya sair matrah ve kıymetleri takdir etmek (Bu gibi takdirler de takdir kararına bağlanır.)
Takdir komisyonu bu görevlerini yaparken takdir sebepleri bulunup bulunmadığını incelemez. Yalnız hatalı gördüğü muamelelerde, ilgili vergi dairesini yazı ile ikaz etmeye mecburdur.
Takdire Sevk : Mükelleflerin Matrahlarını Takdir Komisyonu Maarifeti ile tespit edilmesidir
114. Madde de Şu kadar ki, vergi dairesince matrah takdiri için takdir komisyonuna başvurulması, zamanaşımını durdurur. Duran zamanaşımı mezkûr komisyon kararının vergi dairesine tevdiini takip eden günden itibaren kaldığı yerden işlemeye devam eder. Ancak işlemeyen süre her hâl ve takdirde bir yıldan fazla olamaz.
Kanun maddesinde görüleceği üzere takdire sevk edilen mükelleflerin zamanaşımı süresi en fazla 1 yıl uzatılabiliyor.
Örnek 2: Örnek 1’de mükellefin zamanaşımı 31.12.2024 de dolacak olması, takdire sevk edilen mükellefin vergi alacağının zamanaşımı 31.12.2025 e kadar uzayabilecektir.
Vergi İncelemesine Başladıktan sonra Mükelleflerin Takdire Sevk Edilmesi Hukuka uygun mudur ?
Vergi İncelemesine başlama inceleme elemanın incelemeye başlama bildirimi ile başlar. Örneğin 2019 dönemi vergi incelemesi 31.12.2024 de başlayıp mükellefi takdir komisyonuna sevk edilerek zamanaşımın durdurması hukuken ne kadar geçerlidir .
Danıştay 3. Dairesinin Konu ile ilgili bir kararı:
Esas No: 2020/3552
Karar No:2023/147
Karar Tarihi :07.02.2023
Özet: Davacının araç ve taşınmaz satışından elde ettiği kazancını kayıt ve beyan dışı bıraktığı yolundaki saptamaları içeren vergi tekniği raporunu done alan takdir komisyonu kararına dayanılarak 2009 yılı için re'sen salınan üç kat vergi ziyaı cezalı gelir vergisi ile aynı yılın Nisan-Haziran ila Ekim-Aralık dönemleri için re'sen salınan bir kat vergi ziyaı cezalı geçici verginin kaldırılması istemine ilişkindir.
Sonuç: 213 sayılı Kanun'un 30. maddesine göre vergi matrahının tamamen veya kısmen defter, kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak tespitine imkan bulunmayan hallerde matrah, takdir komisyonu tarafından takdir edilebileceğinden, bu durumdaki bir mükellefin vergi incelemesine başlanılmadan önce takdire sevk edilmesine ve düzenlenen raporların takdir komisyonunca done olarak kullanılmasına yasal bir engel bulunmamakla birlikte inceleme başladıktan sonra takdire sevk işleminin zamanaşımı süresini durdurduğundan bahsedilemez.
Bu durumda, davacının 2009 yılı işlemlerinin incelemeye başlanmasından sonra, takdire sevk işleminin zaman aşımı süresini durdurmadığı dikkate alındığında, zaman aşımı süresinin dolmasından sonra tebliğ edilen ihbarnameler içeriği cezalı vergilerin zaman aşımına uğradığı anlaşıldığından yazılı gerekçeyle kaldırılmasına ilişkin Vergi Mahkemesi kararında sonucu itibarıyla hukuka aykırılık bulunmamıştır.
Danıştay kararında Vergi incelemesine başladıktan sonra takdire sevk edilmesi zamanaşımını durdurmamaktadır vergi alacağı kanuni süresinde dolmaktadır.
Sonuç ve Önerilerimiz:
Zamanaşımın ne olduğu nasıl durduğu takdir komisyonuna sevk edilmenin ne olduğu yukarda etraflıca açıklandı Bizim önerimiz ise Tarh zamanaşımının dolduğunu Vergi İdaresi kendiliğinden dikkate alıp kamu alacağını tarh etmekten kaçınması gerekmektedir. Vergi Mükellefleri Takdire Sevk Ederek süre kazanmak istememelidir zamanaşımına uğramışsa bunu kabullenmek lazımdır. İncelemeye devam edilmemelidir. Konu yargı mercilerine intikal etmemelidir.