Bu yazıda günümüzdeki - özellikle depremi yasayan bölgelerde - uyusmazlıkların büyük bir kısmını kapsayan DASK meselelerine deginilecektir. DASK nedir, amacı nedir, kapsamı nedir öncelikle bu sorular yanıtlanacak ; akabinde 6 Subat depremi sonrasında DASK'ın uyguladıgı yanlıs uygulamalara deginilecek ve tavsiye niteliginde yapılması gereken usuller söylenecektir.
DASK ?
2000 yılında Türkiye’de Dogal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) kurulmustur. DASK vatandaslara zorunlu deprem sigortası saglamaktadır. Bu kurum tarafından sunulan zorunlu deprem sigortası, kendine ve sevdiklerine verebilecegi maddi zararları güvence altına almak amacıyla ev veya isyeri sahiplerinin yaptırması gereken bir sigortadır. DASK, deprem sonucu binalarda yasanan masrafların belli limitler halinde nakit olarak ödemesini yapmaktadır.
DASK KAPSAMINA NELER GIRER NELER GIRMEZ ?
6305 Sayılı Afet Sigortaları Kanunu geregince DASK’ın teminat kapsamı içinde merdivenler, temeller, asansörler, ana duvarlar, koridorlar, bahçe duvarları, çatılar, çatılar, bacalar, istinat duvarları sayılabilirken ; enkaz kaldırma, deger kaybı, kira mahrumiyeti, manevi tazminatlar gibi durumlar da teminat kapsamı dısında sayılır. Deprem sonrası vatandaslar " evimin deger kaybını talep edebilir miyim, enkaz ve tasıma masraflarımı talep edebilir miyim" gibi sorularla birçok basvuru yapmıssa da bu konular DASK'ın kapsamında degilidir.
DASK'IN YAPTIGI ÖDEMELER
Yasanan elem deprem felaketinden sonra DASK az hasarlı, orta hasarlı, agır hasarlı ve yıkılan binalara bir takım ödemeler yaptı. Lakin yasanan felaketin de büyüklügünden olsa gerek DASK'ın yaptıgı bu ödemelerin hemen hepsi hatalı ve eksiktir. Örnegin DASK poliçe tarihi 25 Kasım'dan önce olanlara metre kare fiyatı 1508 TL'den, 25 Kasım'dan sonra olanlara ise 3016 TL'den ödeme yaptı. O zaman da hukukçuların savundugu ve akabinde önce Sigorta Tahkim'de sonra da yargıda verilen kararlara göre poliçe tarihi fark etmeksizin evi agır hasarlı/yıkılan herkese metre kare birim fiyatı 3016 TL üzerinden ödeme yapılması gerektigi belirtildi. Yine DASK evi az hasarlı olanlara %15, orta hasarlı olanlara %50 üzerinden ödeme yaptı. Fakat bu yüzdelerin de çok bir gerçeklik payı yoktur. Örnegin evi az hasarlı olan ama evindeki hasarın poliçe bedelinin %15'inden fazla oldugunu düsünen kimseler veyahut evi orta hasarlı olup %50 üzerinden ödeme alıp zararının daha fazla oldugunu düsünen kimseler için aldıkları bu bedelleri arttırma yolu vardır.
DASK ÖDEMELRINE KARSI HUKUKI YOLLAR
Ilk olarak sunu belirtmeliyiz ki bu konudaki tüm yol ve süreçlerden önce zorunlu bir adım vardır.
Öncelikle DASK'a bir mail atılarak meramınızı dile getirmeniz gerekmektedir. DASK'a atılan maile sigorta poliçenizi, evinizin hasar durumunu, varsa evinizdeki hasara dair fotografları da eklemenizi tavsiye ederim. Mail atıldıktan sonra DASK 15 gün içinde bir cevap vermezse bu bir ret sayılır ve artık usuli "DASK'a basvuru" asaması atlatılmıs ve asıl asamalara geçinilebilir. Hukuki yönden izlenebilecek iki tane yol vardır. Ya yargı yolu seçilmeli ya da tahkim yolu seçilmelidir. Yargı yolundaki usul ; eger uyusmazlıga sebep bedel 66 bin liranın altında ise önce tüketici hakem heyetine basvuruda bulunulmalı, akabinde tüketici mahkemelerinde dava açmadan önce bir dava sartı olan zorunlu arabuluculuk basvurusunda bulunulmalı, ardından tüketici mahkemesinde dava açılmalıdır. 66 bin TL'nin üstündeki bedeller için tüketici hakem heyetine basvurulmadan direkt arabuluculuk basvurusu ile sürece baslanılmalıdır. Tahkim yolundaki usul ise hiçbir arabuluculuk vs sartı olmadan direkt Sigorta Tahkim Komisyonu'na basvurudur. Burada kanaatimce ; evi agır hasarlı ve yıkılmıs olup poliçe tarihi 25 Kasım öncesi olan ve metre kare üzerinden aldıkları 1508 TL'yi 3016 TL'ye çıkarmak isteyenler için uygun olan yol tahkimdir. Hem verilen ilk emsal kararı Sigorta Tahkim Komisyonu'nun vermesi hem de Tahkim'de sürecin yargıya göre çok daha hızlı ilerlemesinden kaynaklı tavsiyem bu yöndedir. Yine kanaatimce evi az hasarlı veya orta hasarlı olup DASK'tan aldıkları paranın zararlarını karsılamayacagını düsünenler için gidilmesi gereken yol yargıdır. Zira buradaki amaç isi mahkemeye tasımadan arabuluculuk toplantısında bedeli biraz yukarı çekip masadan kalkmak olmalıdır. Ki aldıgımız dosyalarda da bu yolu izleyerek basarılı sonuçlar elde etmekteyiz. Hem böyle yaklasık 30-40 günde süreç bitmis de oluyor. Bu konulardaki tavsiyelerim bu yöndedir.
Son olarak ; DASK konuları meselenizde haklı olsanız bile isin usulunu dogru islemezseniz ve mantıklı adımlarla gitmezseniz sonuç alabileceginiz konular degildir. Bu yüzdendir ki vatandaslar bu konuda " biz basvuralım gerisi gelir " dememeli aklıselim sekilde hareket etmelidirler.
Av. Faruk POLAT
