Kaçımız Türkiye İstatistik Kurumunun web sitesine bakarak şehrimizin, ülkemizin nüfus özelliklerine
baktık merak eriyorum. Nüfus dinamikleri bir ülke için neden önemlidir? Sağlık hizmetleri, eğitim
hizmetleri, gıdaya ulaşım, ekonomik büyüme, kentleşme ve doğal kaynakların tüketimi gibi unsurlar
üzerinde nüfus dinamikleri önemli bir yere sahiptir. Demografik özellikler, nüfusun cinsiyet yapısı, iş
kollarına dağılımı, eğitim durumu, göç özellikleri, gibi değişenleri içerir. Bu değişenler Türkiye’nin nüfus
politikalarının belirlenmesi açısından hayati öneme sahiptir. Nüfusun dinamikleri ve değişkenleri dikkate
alınarak ileride ortaya çıkacak ihtiyaçlar karşısında önlemler alınır.
Atatürk şöyle demişti; “Genel sağlık konusunda takip ettiğimiz gaye şudur: Milletimizin sıhhatinin
muhafaza ve takviyesi, nüfusun çoğaltılması, hastalıkların ortadan kaldırılması, bu suretle milletin dinç bir
beden olarak yetiştirilmesi.” Demografik özelliklerin bilinmesi; günümüzde iklim değişiklikleri, ülkeler
arasındaki sıcak çatışmalar, salgın hastalıklar ve ekonomik krizler gibi zorluklarla mücadele etmek açısından
çok önemlidir. Ülkemizin demografik yapısının anlaşılması toplumun temel yapı taşı olan aileden başlayarak
yerel, bölgesel ve ulusal ölçekte refahın sağlanması açısından önemlidir. Nüfus geçmişten günümüze askeri
siyasi ekonomik bir güç olarak görülmekte. Nüfusun bu potansiyelinden yararlanmak ve demografik yapının
sağladığı avantajları devam ettirmek isteyen tarihsel süreçte politikalar geliştirmişlerdir. Nüfus artış hızının
düşük olması ya da nüfusun azalması ülkelerin geleceğini tehdit eden en önemli unsurlar arasındadır.
Türkiye’de nüfusla ilgili veriler her yıl ocak ayı sonunda ya da şubat ayında TÜİK tarafından açıklanır.
Nitekim Türkiye İstatistik Kurumu 2023 yılına ait nüfus verilerini 6 Şubat 2024 yılında açıkladı. Buna göre
Türkiye nüfusu bir önceki yıla göre 92 bin 824 kişi artarak 85 milyon 372 bin 377 oldu. Burada üzerinde
durulması gereken nokta Türkiye’de nüfus arttı ama artış hızında çok keskin bir düşüş görüldü nüfus artış
hızı %0,1’e geriledi. Nüfusumuz hızla yaşlanıyor 65 üzeri yaşın toplam nüfusa oranı 2007 yılında %7,1’ken
2023’te %10,2’ye yükselmiştir. Bu oranın ilerleyen yıllarda dahada artacağı malum. Doğum oranlarının ise
baya azaldığını görmekteyiz. Çocuk nüfus oranı 15 yılda %26’dan %21’e düşmüştür. Son yıllarda doğum
oranlarındaki bu azalmanın özellikle 2019 sonrasında tavan yaptığını görmekteyiz. Bu durum yaşanan
ekonomik kriz nedeniyle evliliklerin azalması evlenen çiftlerin ise ev geçindirme derdinden çocuk sahibi
olmamayı tercih etmemesinin etkili olduğunu düşünüyorum. Yaşlı nüfusun artması ülkemizde iş gücü
problemini doğururken yaşlı nüfusun artması beraberinde emekli nüfusunda artması anlamına geliyor. Bu
durum zaten kötü durumda olan sosyal güvenlik sisteminin çökmesine neden olabilir. Türkiye 2010’lu
yıllardan itibaren nüfus artış hızını yükseltici politikalar izlemektedir. Fakat görünen o ki evlenenlere yapılan
yardımlar yetersiz kalmaktadır. TÜİK’in açıklamalarına baktığımızda Şehir merkezlerinde yaşayanların
oranlarının da arttığını görüyoruz. Bu durumun yaşanmasında yaşanan deprem ve ekonomik krizin etkili
olduğunu düşünmekteyim.
Görülen o ki büyük şehirlerde ek gelir ve aile desteği olmadan asgari ücretle yaşamak artık imkânsız. Bu
nedenle insanlar kırsala göç etmeye başladı. Büyük bir demografik dönüşüm içerisindeyiz, bu dönüşümün
etkilerini ilerleyen yıllarda daha derinden hissedeceğimiz aşikâr. Bu durumu tersine dönüştüren, nüfusun
niceliğini sürdürülebilir seviyede tutarken biryandan da niteliğine önem veren ve bu durumun
gerçekleşmesi yönünde adımları daha güçlü atan bir iradeye mecburuz. Aksi halde ilerleyen yıllarda sokakta
oyun oynayan çocukları daha az göreceğiz. Nüfus artış hızındaki düşüşün bu şekilde devam etmesi
durumunda sokakta gördüğümüz üç kişiden birisi 65 yaş üzeri olacak. Yaşlanıyoruz…
