Sümerbank Ne Oldu?

Osmanlı Devleti’nden kalıntıları üzerine kurulan Türkiye ekonomisi 1923 yılından hemen hemen 1960’lı yıllara kadar olan dönemde belki de kendi tarihinin en parlak dönemini yaşamış. Bu dönemin ekonomik göstergelerine bakıldığında, özellikle dış ticaret hadlerindeki gelişim açısından 1933-1948 dönemi pozitif dış ticaret hadlerinin olduğu tek dönem (Grafik 1). Söz konusu dönemde milli gelir (gsmh)i içindeki sanayinin payı (2002 fiyatları ile) 5,2 katrilyon TL’den 273,4 katrilyon TL’ye yükselmiş. Milli gelirin 50 katı arttığı anlamına gelen bu gelişme, ihracatın da 600 katı arttığı bir dönem aynı zamanda.
Grafik 1.

Bu dönemde izlenen ekonomi politikası modeli hala günümüze ışık tutar nitelikte. Dikkatle baktığımızda 1923-1933 yılları arasındaki liberal milli ekonomi döneminde Mustafa Kemal Atatürk tarafından Türkiye Sanayi ve Maadin Bankası’nın kurulmasını sağlandığı bir dönem. Devlet tarafından özel ve kamu kesim dayanışmasının sağlandığı bir dönem. Daha sonraki 1933-1950 döneme bakıldığında devlet önderliğinde kalkınmanın ön planda olduğu bir dönem olduğu görülür.

Bu dönemin en büyük başarısı, sanayileşme anlamında 1933 yılında Türk sanayini kurmakla görevlendirilen Sümerbank‘ın kuruluşudur Sümerbank‘ın kuruluş misyonunda üretim üzerindeki olumsuz etkilerinin ortadan kaldırılması, özelleştirme ve ticari hayatta serbestleşmenin oluşturulması, sanayileşmeye süreklilik kazandırılması ve sanayileşme hamlesinin gerektirdiği personeli yetiştirmek öngörülmüştür Bu unsurların temel ilkeler olarak hala günümüze ışık tuttuğunu görüyoruz.
Her ne kadar bilgi ekonomisi, dijitalleşmeye geçiş, yapay zeka ve robotlar ve ekonomik hayattaki bir çok gelişmeye rağmen bu gelişmelerin tamamının sanayileşmenin yeni yüzü olduğu söylenebilir. Söz konusu dönemdeki en büyük kazanımlardan biri olan Sümerbank’ın günümüzde yeniden güçlendirilmesi ve Sümerbank adı korunarak eski gücüne kavuşması mümkün olabilir mi?

***

Bu hafta içerisinde Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı Fatma ŞAHİN önderliğinde Gaziantep Kent Konseyi Kadın Meclisi’nin 8 Mart Dünya kadınlar günü haftası dolayısıyla düzenlemiş olduğu “kadın girişimciliği ve kadın istihdamı” konulu toplantıya katılma fırsatım oldu. Bu toplantıda başkanımız “çocuk gelinler projesi”nden ve genç kızların küçük yaşta evlendirilmesinin önüne geçilmesi konusundaki başarılı projelerinden bahsetti ve yapılacak olan yeni projeler konuşuldu. Çalışma yaşamında ve özel yaşamda kadın haklarının geliştirilmesi adına böylesine yüz güldürücü bir çalışma ortamının ve ekiplerin oluşmuş olduğunu görmek güzeldi.